Nowe przepisy
🪖Od 1 lipca kobiety, które ukończą 18 lat, będą wzywane na Forsvarets Dag i oceniane pod kątem zdolności do służby wojskowej – tak jak mężczyźni. Długo dyskutowana ustawa o powszechnym poborze kobiet miała wejść w życie w 2027 roku, jednak zwrot polityczny Partii Liberalnej oznacza, że zostanie wdrożona dwa lata wcześniej. Kobiety dołączą do losowania poborowego i mogą zostać powołane do służby, jeśli liczba ochotników okaże się niewystarczająca.
🩺 Od 2025 roku Duńskie Siły Zbrojne wprowadzą nowe, bardziej elastyczne wymogi zdrowotne, które ułatwią osobom z różnymi predyspozycjami fizycznymi odbycie służby. Zamiast jednolitych kryteriów zdrowotnych, nowy system dostosuje wymagania do konkretnych ról, otwierając drogę do służby m.in. dla weteranów z urazami, którzy wciąż chcą się angażować. W związku z przejściem od misji zagranicznych do obrony narodowej, wojsko podkreśla potrzebę szerszego wachlarza umiejętności i profili kandydatów.
🚗 Nadchodzą duże zmiany w przepisach drogowych w UE, w tym w Danii. Nowe porozumienie unijne wprowadza cyfrową aplikację z prawem jazdy ważnym we wszystkich krajach UE, zaostrza przepisy dla nowych kierowców (zwłaszcza w kwestii alkoholu) i umożliwia uzyskanie prawa jazdy na ciężarówki już w wieku 18 lat. Kraje członkowskie będą mogły także zezwolić 17-latkom na prowadzenie ciężarówek, pod opieką doświadczonego kierowcy. Standardem staną się również obowiązkowe badania zdrowotne. Zmiany mają na celu poprawę bezpieczeństwa na drogach po niemal 20 tysiącach ofiar śmiertelnych w 2021 roku.
🎓 Niektóre kierunki zawodowe, takie jak pielęgniarstwo i pedagogika, zostaną skrócone o trzy miesiące. Nowe porozumienie polityczne ma na celu zwiększenie atrakcyjności zawodów w sektorze publicznym, gdzie od 2020 roku odnotowano spadek liczby kandydatów. Reforma przewiduje zmniejszenie liczebności grup, intensywniejsze wsparcie dydaktyczne oraz utworzenie 800 nowych miejsc dla studentów zagranicznych od 2027 roku – ze szczególnym naciskiem na kierunki STEM oraz uczelnie zlokalizowane poza dużymi miastami. Dodatkowo, studenci zyskają większą elastyczność w kształceniu, w tym możliwość nauki w trybie niepełnym.
Propozycje prawne
🇪🇺 Partia Moderaterne (Socjalliberałowie) proponuje przeprowadzenie referendum w sprawie rezygnacji z wyjątków, które Dania posiada w Unii Europejskiej – w szczególności w zakresie współpracy sądowej i przyjęcia euro. Europosłanka Stine Bosse uważa, że głosowanie powinno się odbyć „jak najszybciej”, najlepiej w ciągu dwóch lat, wskazując na rosnące globalne zagrożenia i potrzebę silniejszej europejskiej jedności. Wobec rekordowego poparcia dla UE i nasilających się obaw o bezpieczeństwo, debata o miejscu Danii w Europie szybko nie ucichnie.
🗣️ Partia Konserwatywna chce wprowadzenia ustawy językowej chroniącej język duński przed napływem modnych zapożyczeń, takich jak stealthing czy fine tuning.
Propozycja zakłada powołanie narodowej rady językowej, która będzie proponować duńskie odpowiedniki i zobowiąże instytucje publiczne do używania duńskich nazw w oficjalnej komunikacji. Według partii, język kształtuje kulturę i tożsamość, a jej przedstawiciele nie są zadowoleni z obecności słów takich jak inshallah w słowniku duńskim. Językoznawcy odpowiadają jednak, że ludzie i tak będą mówić tak, jak chcą – niezależnie od przepisów.
⚖️ Po emisji dokumentu „Czarny Łabędź” Dania zaostrzy przepisy dotyczące upadłości. Obecnie firmy składające wniosek o upadłość mogą zaproponować własnego prawnika do zarządzania masą upadłościową – nawet jeśli wcześniej pomagał on unikać spłaty długów. Ten przywilej może zostać zniesiony. Duńska Rada ds. Upadłości postuluje, aby powierników powoływał wyłącznie sąd. Minister sprawiedliwości zgadza się z tą opinią, podkreślając, że powiernicy powinni działać w interesie wierzycieli, a nie dłużników. Rząd planuje przedstawić nowelizację ustawy jesienią.
Scena polityczna
🇩🇰 Dania przejmie przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej 1 lipca 2025 roku – w jednym z kluczowych momentów w historii Europy. Oficjalna inauguracja odbędzie się 3 lipca w Aarhus, gdzie rząd powita przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen. Do głównych tematów duńskiej prezydencji należą: bezpieczeństwo europejskie, wsparcie dla Ukrainy, transformacja energetyczna, migracja oraz konkurencyjność gospodarcza. Po uroczystościach zaplanowano otwarte wydarzenie z koncertami i strefą street food w Rådhusparken. W drugiej połowie 2025 roku Dania będzie gospodarzem nieformalnych spotkań UE m.in. w Aalborgu, Herning, Horsens i Kopenhadze. Będzie to ósma prezydencja Danii – poprzednia miała miejsce w 2012 roku.
👶 Ministra ds. społecznych, dotąd niechętna rozszerzeniu śledztwa w sprawie adopcji zagranicznych, deklaruje otwartość na dialog. Zjednoczona opozycja, dysponująca większością 88 mandatów, domaga się szerszego dochodzenia – nie tylko w zakresie faktów historycznych, lecz także odpowiedzialności prawnej. Zwrot w debacie nastąpił po tym, jak Korea Południowa przyznała się do naruszeń praw adopcyjnych. Obecny plan rządu przewiduje ogólny przegląd spraw, ale nie analizę indywidualnych przypadków. Ministra ostrzega, że weryfikacja tysięcy akt adopcyjnych byłaby czasochłonna i kosztowna.
📹 Dania zwiększy liczbę kamer monitoringu – to główne założenie nowego „pakietu bezpieczeństwa” ogłoszonego przez rząd. Celem jest wzmocnienie bezpieczeństwa publicznego poprzez szersze wykorzystanie kamer i złagodzenie przepisów dotyczących nadzoru. Jednak eksperci prawni zgłaszają poważne zastrzeżenia. Justitia, prawniczy think tank, ostrzega, że rosnąca inwigilacja może prowadzić do ograniczenia prywatności i wpływać na zachowania społeczne – na przykład zniechęcając ludzi do udziału w protestach w obawie przed byciem nagranym. Krytycy obawiają się, że Dania zmierza w stronę państwa, w którym kamery są wszechobecne, a prywatność staje się dobrem luksusowym.
🗳️ Partia Socjalistyczna (SF) stawia ambitne cele przed listopadowymi wyborami lokalnymi – chce zwiększyć liczbę stanowisk burmistrzów z 2 do 20. Licząc na wysokie notowania w sondażach krajowych i tzw. „efekt Pii” (od imienia popularnej przewodniczącej partii, Pii Olsen Dyhr), SF wierzy, że ich program skoncentrowany na dobrobycie społecznym i zielonej polityce przemówi do wyborców lokalnych. Kandydaci w Frederikshavn, Randers i Albertslund już rozpoczęli kampanię, licząc na to, że ogólnokrajowe poparcie przełoży się na sukcesy lokalne.
Oczy na Grenlandię
🇬🇱 Nowy koalicyjny rząd Grenlandii obejmuje cztery partie i reprezentuje 75% wyborców zjednoczonych pod hasłem „To my decydujemy o naszej przyszłości.” Premierem będzie Jens-Frederik Nielsen z Demokraatit (liberałowie), wspierany przez IA (socjaliści), Siumut (socjaldemokraci) i Atassut (konserwatyści). Umowa koalicyjna kładzie nacisk na ostrożne kroki w kierunku niepodległości oraz wznowienie rozmów z Danią w celu wypracowania bardziej równego partnerstwa. Planowane jest również powołanie niezależnej rady ds. rybołówstwa.
🇺🇸 Stany Zjednoczone powiększają swój konsulat w Nuuk, przenosząc go do nowej siedziby o powierzchni 3000 m² w centrum miasta. Choć Waszyngton za cel podaje wzmocnienie więzi handlowych i badawczych, eksperci dostrzegają w tym oznaki ambicji wywiadowczych. Decyzja ta jest następstwem wielomiesięcznych działań Stanów Zjednoczonych na Grenlandii i wywołała w Kopenhadze obawy o rosnące naciski na jedność królestwa.
