Nowe przepisy
👶 Adopcje pod lupą i do reformy. Dania rozpoczyna dochodzenie w sprawie wszystkich międzynarodowych adopcji z lat 1964–2016, aby zbadać ich prawne, finansowe i społeczne okoliczności oraz wesprzeć adoptowane osoby w odzyskiwaniu ich historii. Rząd i kilka partii politycznych zainwestują niemal 70 milionów koron w działania obejmujące doradztwo prawne, wsparcie psychologiczne oraz pomoc ambasad w Korei Południowej, Indiach, Wietnamie i Libanie. Jednocześnie powołana grupa zadaniowa określi, czy i w jakiej formie międzynarodowe adopcje powinny być kontynuowane.
☣️ Obywatele mogą pomóc w ujawnianiu nielegalnych prac z azbestem. Od 1. lipca osoby prywatne mogą udzielić zgody na użycie ich zdjęć i nagrań wideo przez Duński Urząd ds. Środowiska Pracy w sprawach dotyczących niebezpiecznych warunków, zwłaszcza nielegalnych prac z azbestem. Zmiana przepisów jest pokłosiem sprawy z 2023 roku, gdy taki materiał dowodowy został odrzucony z powodu naruszenia prywatności. Zgodnie z nowym prawem osoby składające skargę mogą pozostać anonimowe, ale ujawnienie danych da władzom skuteczniejsze narzędzia ochrony zdrowia pracowników.
Propozycje prawne
📚 Zakaz nikabów i sal modlitewnych w szkołach? Podczas Święta Konstytucji premierka Mette Frederiksen zapowiedziała nowe działania mające ograniczyć przejawy religijności w placówkach oświatowych. Chce wprowadzić zakaz noszenia nikabu na lekcjach oraz usunąć sale modlitewne ze szkół i uczelni, argumentując, że sprzyjają one kontroli społecznej i opresji kobiet. Zakaz sal modlitewnych nie będzie zapisany w ustawie, ale ministrowie będą zachęcać instytucje do jego wprowadzenia. Propozycje te wynikają z zaleceń Komisji ds. „Zapomnianych praw kobiet”.
🗳️ Czy Duńczycy za granicą znów będą mogli głosować? Rząd mówi: być może. Ponad 250 tys. Duńczyków mieszka za granicą, a po dwóch latach poza krajem automatycznie tracą prawo głosu w wyborach krajowych. Teraz rząd powołuje nowy zespół ekspertów, który zbada, czy można zmienić ten przepis bez nowelizacji konstytucji. Raport ma być gotowy do końca 2025 roku.
Scena polityczna
📉 Rząd utknął w „szarej strefie”. Nowy sondaż pokazuje, że koalicja rządząca — Socialdemokraterne (Socjaldemokraci), Venstre (Liberałowie) i Moderaterne (Socjalliberałowie) — znacznie straciła na popularności od wyborów w 2022 roku, osiągając zaledwie 34,6% poparcia (spadek z 50,1%). Dawałoby to tylko 63 mandaty w Parlamencie, daleko od większości (89 mandatów). Choć w innych badaniach zdarzały się drobne wzrosty, ogólny trend odpływu wyborców się utrzymuje.
- Tymczasem DF (Narodowi Konserwatyści) wraca do gry. Poparcie dla partii wzrosło do 7,6%, niemal trzykrotnie więcej niż 2,6% w 2022 roku i znacznie powyżej 4,4% z maja.
🛡️ Od oszczędności do obronności. Dania opuszcza unijny „klub oszczędnych”. Premierka Mette Frederiksen twierdzi, że dziś priorytetem Europy musi być zbrojenie się, a nie oszczędzanie. W obliczu wojny w Ukrainie i niepewności co do wsparcia USA pod rządami Trumpa, Frederiksen chce, by budżet UE był silniej ukierunkowany na obronność. Gdy Dania przejmie prezydencję w UE 1. lipca, zamierza kierować się pragmatyzmem, a nie skąpstwem. „Jeśli nie będziemy w stanie się bronić, będzie po nas” — ostrzegła.
🇪🇺 Duńska prezydencja w UE skoncentrowana na Ukrainie i jedności. Od 1. lipca Dania przejmuje rotacyjną prezydencję w UE, a oczekiwania są wysokie. Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola pochwaliła Danię za pragmatyzm i umiejętność budowania konsensusu, przewidując „skuteczną i nastawioną na rezultaty” prezydencję. Podczas wspólnej konferencji prasowej premierka Frederiksen jasno wskazała, że priorytetem będzie wzmocnienie wsparcia dla Ukrainy, uznając bezpieczeństwo Europy za najpilniejszy temat.
🛡️ Historyczny plan NATO — 5% PKB na obronność. Ministrowie obrony NATO uzgodnili przełomowy plan zwiększenia gotowości wojskowej w Europie — więcej żołnierzy, rakiet i obrony powietrznej. Wszystkie 32 państwa członkowskie zobowiążą się teraz przeznaczać 5% PKB na obronność: 3,5% na cele militarne i 1,5% na szerzej rozumiane bezpieczeństwo, jak infrastruktura i cyberbezpieczeństwo.
Dowiedz się więcej: Czy Twoja firma może zostać dostawcą dla Duńskich Sił Zbrojnych? Dowiedz się więcej: Duńska Gwardia Krajowa — możesz zostać ochotnikiem nawet jako obcokrajowiec!
🪖 Dania szykuje siły mobilizacyjne. Dania planuje stworzyć nową formację mobilizacyjną złożoną z tysięcy byłych poborowych — ogłosił minister obrony Troels Lund Poulsen w Święto Konstytucji. Celem jest możliwość szybkiego reaktywowania przeszkolonych obywateli w razie wojny lub kryzysu, na wzór systemów takich jak w Finlandii, gdzie gotowych do mobilizacji jest ponad 870 tys. osób. Szczegóły zostaną dopracowane po rozmowach z innymi partiami, ale minister jasno podkreślił: Dania potrzebuje znacznie więcej żołnierzy.
🧠 Anulowane wybory w Rumunii to przestroga dla nas wszystkich. Wybory prezydenckie w Rumunii w 2024 roku zostały unieważnione po tym, jak zagraniczna kampania dezinformacyjna pomogła mało znanemu prorosyjskiemu kandydatowi zdobyć popularność na TikToku. Wynikająca z tego lekcja dotyczy jednak nie Rumunii, lecz tego, jak nieprzygotowane są dzisiejsze demokracje. Eksperci NATO twierdzą, że władze muszą reagować w ciągu 24 godzin — a nie dopiero po ogłoszeniu wyników. Zwlekanie podsyca brak zaufania. W ataku wykorzystano treści generowane przez AI, skoordynowane fałszywe konta i opłacanych influencerów — a te narzędzia będą tylko coraz skuteczniejsze. Łotwa już tworzy laboratorium AI, by trenować symulacje takich kampanii i lepiej się przed nimi bronić.
