Artykuł ten w oryginale napisany został po hiszpańsku przez Camilo Rojas Rueda. Wspomniane artykuły pochodzą z mediów latynoamerykańskich lub są skierowane do latynoamerykańskiej publiczności dlatego napisane są po hiszpańsku. Zachęcamy czytelników do skorzystania z narzędzi do tłumaczenia jeśli mają ochotę je przeczytać.
12 września, po ponad dwóch miesiącach oczekiwania, szata ceremonialna należąca do społeczności Tupinambá została zwrócona do Brazyli. Ten strój, pochodzący z szesnastego wieku, ma 1,8 metra długości i zrobiony jest z ponad 4000 czerwonych piór Ibisa Szkarłatnego, gatunku pochodzącego oryginalnie z południowo-wschodnich wybrzeży Brazylii. Jest to jeden z dziesięciu takich strojów, żaden z nich nie był wcześniej w Brazylii. Szata ta, która stanowi ogromną, świętą wartość dla swojej społeczności, przez ostatnie 300 lat była prezentowana na wystawie Duńskiego Muzeum Narodowego w Kopenhadze.
Ten przypadek jest tylko jednym z wielu, które wywołały znaczne kontrowersje — zwłaszcza w kręgach akademickich. Niektóre europejskie muzea posiadają rozległe kolekcje artefaktów o istotnym znaczeniu kulturowym pochodzących z Ameryk i innych regionów. Przykłady obejmujące nakrycie głowy Montezumy, znaczący aztecki artefakt wystawiany w Muzeum Etnologicznym w Wiedniu; maski Kogui, które niedawno wróciły z Berlina do Kolumbii; setki przedkolumbijskich artefaktów meksykańskich i panamskich, które miały być zlicytowane w Niemczech; oraz prawie 500 przedkolumbijskich artefaktów przekazanych Muzeum Louisiana w Danii. To tylko kilka przykładów wielu skarbów przed-hiszpańskich przechowywanych daleko od ich pierwotnych społeczności.
W sercu tej debaty leży długoletnia walka o uznanie praw kulturowych tradycyjnych społeczności mezoamerykańskich i andyjskich. Od 1970 roku, w ramach Konwencji UNESCO, istnieje doktryna prawna dotycząca zwrotu dóbr kulturowych do ich krajów pochodzenia. Choć proces ten napotyka liczne wyzwania — od tworzenia inwentaryzacji po debaty dotyczące własności — to w swojej istocie jest to proces społeczny mający na celu naprawienie szkód wyrządzonych tradycyjnym społecznościom.
Te akty sprawiedliwości historycznej podkreślają potrzebę wzmocnienia międzynarodowych zobowiązań w celu zapewnienia, że tysiące dóbr kulturowych z Ameryk i innych regionów wróci do swoich pierwotnych społeczności. Konwencja UNESCO jest kluczowym krokiem na tej drodze, ale potrzebna jest większa szczerość i konsekwentna dobra wola ze strony rządów, muzeów i kolekcjonerów, aby pomnożyć te akty szacunku i uznania dla kultur, które były historycznie pozbawiane swoich najcenniejszych dziedzictw.
