Grenlandia przemówiła. Tegoroczne wybory parlamentarne nie były jedynie kwestią polityki wewnętrznej czy rywalizacji partyjnej – były głosowaniem nad przyszłością kraju, którym nagle interesuje się cały świat. To głosowanie stanowiło referendum w sprawie niepodległości, wpływów zagranicznych oraz miejsca Grenlandii pomiędzy Danią a supermocarstwami krążącymi wokół Arktyki.
Zwyciężyła Demokraatit Jensa-Frederika Nielsena – centroprawicowa, pro-biznesowa partia, która z pozycji politycznego outsidera wysunęła się na pierwsze miejsce, zdobywając 10 mandatów. Jakie jest ich stanowisko? Ostateczny cel to niepodległość, ale najpierw Grenlandia potrzebuje sprawnie funkcjonującej gospodarki, która nie załamie się, gdy tylko zniknie 3,7 miliarda koron rocznej dotacji od Danii. Drugie miejsce zajęła Naleraq – żarliwa lewicowa partia nacjonalistyczna, żądająca niepodległości tak szybko, jak to możliwe, argumentując, że im dłużej Grenlandia zwleka, tym większy wpływ na jej przyszłość będą miały obce mocarstwa. Dwie dotychczas rządzące partie – Inuit Ataqatigiit i Siumut – poniosły dotkliwą porażkę, co jest wyraźnym sygnałem frustracji wyborców wobec ich ostrożnej, powolnej polityki.
Co dalej? Nielsen formuje koalicję, ale układ sił się zmienił. Po raz pierwszy wszystkie znaczące partie Grenlandii zgadzają się co do celu – niepodległości – ale różnią się w kwestii drogi, jaką należy obrać. Debata nie dotyczy już tego, czy Grenlandia powinna stać się niezależna, lecz kiedy i jak to się stanie.
Reakcje międzynarodowe były natychmiastowe. Stany Zjednoczone uważnie obserwują sytuację. Pompatyczne wypowiedzi Trumpa – od ekonomicznego przejęcia po groźby wojskowe – nie przypadły do gustu Grenlandczykom, którzy w większości odrzucają jakiekolwiek sugestie dotyczące kontroli ze strony USA. Ale nie ma co się łudzić – Waszyngton pozostaje w grze. USA chcą dostępu do zasobów, przestrzeni powietrznej i infrastruktury wojskowej Grenlandii, dlatego najprawdopodobniej będą zabiegać o względy nowego rządu poprzez inwestycje, strategiczne partnerstwa i zakulisową presję.
Dania tymczasem stara się minimalizować szkody. Premier Mette Frederiksen ponownie potwierdziła prawo Grenlandii do samostanowienia – ale bądźmy szczerzy – Kopenhaga jest zaniepokojona. Utrata Grenlandii byłaby geopolitycznym trzęsieniem ziemi: Dania straciłaby 97% swojej powierzchni, a relacje gospodarcze, obronne i arktyczna reprezentacja wymagałyby bolesnych negocjacji. Aby zapobiec gwałtownemu rozstaniu, Dania prawdopodobnie zaproponuje Grenlandii lepsze warunki – większą autonomię, a być może nawet nową formę ustroju konstytucyjnego – by utrzymać tę relację jak najdłużej.
Podsumowując, Grenlandia wkracza w nową erę. Te wybory przygotowały grunt pod realny proces niepodległościowy – czy to w formie oficjalnego referendum za cztery lata, czy długiego, stopniowego odłączania się od Danii. Świat nie tylko obserwuje, ale i aktywnie działa. Arktyka jest nową areną globalnej rywalizacji, a Grenlandia właśnie stała się najgorętszym punktem tej rozgrywki. Jedno jest pewne: Grenlandczycy są zdeterminowani, by to oni sami, a nie supermocarstwa, zadecydowali o swojej przyszłości.
Obrazy tygodnia
🌙 Niebiańskie widowisko nad Danią. Tajemniczy świecący pierścień wokół Księżyca sprawił, że w tym tygodniu wiele osób z zachwytem wpatrywało się w nocne niebo. To oszałamiające zjawisko optyczne, znane jako halo księżycowe, powstaje, gdy kryształki lodu w górnych warstwach atmosfery załamują światło Księżyca. Zobacz zdjęcia tutaj.
